Σε περίπτωση λύσης του γάμου ανακύπτει το ζήτημα ρύθμισης των περιουσιακών σχέσεων των συζύγων.
1)Ρύθμιση της χρήσης της κοινής στέγης για την εγκατάσταση των συζύγων:
- Ποιος από τους συζύγους θα χρησιμοποιεί το ακίνητο όπου στέγαζε μέχρι τη λύση του γάμου την οικογένεια;
Στο δικαστήριο παρέχεται η δυνατότητα να παραχωρήσει τη χρήση της οικογενειακής στέγης και στο σύζυγο που δεν είναι ο κύριος ή ο μισθωτής, αν αυτό δικαιολογείται από λόγους επιείκειας λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες ζωής κάθε συζύγου και το συμφέρον του τέκνου. Ως οικογενειακή στέγη νοείται μόνο το ακίνητο κύριας διαμονής των συζύγων (όχι π.χ. κάποιο εξοχικό).
2) Ρύθμιση της χρήσης των κινητών πραγμάτων των συζύγων:
Σε περίπτωση που διακοπεί η συμβίωση ο καθένας από τους συζύγους δικαιούται να παραλάβει τα κινητά που του ανήκουν, ακόμη και αν τα χρησιμοποιούσαν και οι δύο ή και μόνο ο άλλος σύζυγος. Υποχρεούται, όμως, να παραχωρήσει στον άλλο σύζυγο τη χρήση των οικιακών αντικειμένων που του είναι απολύτως απαραίτητα για τη χωριστή του εγκατάσταση, αν το επιβάλλουν οι περιστάσεις για λόγους επιείκειας. Για τη ρύθμιση της χρήσης των κινητών πραγμάτων που ανήκουν και στους δύο συζύγους προβλέπεται ότι οι σύζυγοι κατανέμουν τη χρήση των κινητών που τους ανήκουν, σύμφωνα με τις προσωπικές τους ανάγκες. Αν οι σύζυγοι διαφωνούν, η κατανομή της χρήσης γίνεται από το δικαστήριο, το οποίο μπορεί να επιδικάσει εύλογη αποζημίωση για τη χρήση που παραχωρεί.
3) Αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα:
Προβλέπεται, επιπλέον, η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα. Προϋποθέσεις γέννησης της αξίωσης είναι οι εξής:
- η λύση-ακύρωση του γάμου, ή διάσταση τουλάχιστον από 3 έτη,
- η αύξηση της περιουσίας του ενός από τους δύο συζύγους μετά την τέλεση του γάμου,
- ο άλλος σύζυγος να έχει συμβάλει στην εν λόγω αύξηση, με οποιονδήποτε τρόπο (π.χ. οικονομικά).
- Τι σημαίνει αύξηση της περιουσίας;
Είναι η διαφορά μεταξύ της περιουσίας την οποία κατέχει ο σύζυγος πριν την τέλεση του γάμου και της τελικής του περιουσίας, δηλαδή αυτής κατά το χρόνο λύσης του γάμου. Η αξίωση πέρα από χρηματική δίνει και τη δυνατότητα απαίτησης αυτούσιων περιουσιακών αντικειμένων.
- Τι ποσοστό μπορεί να διεκδικήσει ο δικαιούχος σύζυγος;
Ο ενδιαφερόμενος, σύμφωνα με το νόμο, δικαιούται το 1/3 της αύξησης, αρκεί να αποδείξει τη συμβολή του. Ωστόσο, αν αποδειχθεί ότι η συμβολή είναι μεγαλύτερη ή μικρότερη, το εν λόγω ποσοστό διαμορφώνεται αντίστοιχα, με πραγματικό υπολογισμό της συμβολής του.
- Μπορούν οι κληρονόμοι του δικαιούχου να ασκήσουν την αξίωση;
Η αξίωση δεν μπορεί να εκχωρηθεί σε άλλα πρόσωπα ούτε είναι κληρονομητή. Άρα, οι κληρονόμοι του δικαιούχου δεν μπορούν να απαιτήσουν τα αποκτήματα.
- Μέχρι πότε μπορεί να ασκήσει την αξίωση;
Η αξίωση παραγράφεται δηλ. παύει να μπορεί να επιδιωχθεί δικαστικά δύο έτη μετά τη λύση ή την ακύρωση του γάμου. Αν ,λοιπόν, ο δικαιούχος δεν ενεργήσει μέσα στη διετία, στερείται της αξιώσεώς του.
- Τι συμβαίνει στην περίπτωση της ελεύθερης συμβίωσης αν προκύπτει επαύξηση της περιουσίας του ενός συντρόφου εξαιτίας συμβολής του άλλου;
Καταρχάς, ως ελεύθερη συμβίωση νοείται η συμβίωση δύο προσώπων που, δίχως να έχει περιβληθεί κάποιο τύπο (π.χ. σύμφωνο συμβίωσης), έχει κάποια διάρκεια, μονιμότητα και κοινωνική παρουσία. Η δυνατότητα εφαρμογής του νόμου περί αξιώσεως στα αποκτήματα στην ελεύθερη συμβίωση, διαγνώστηκε για πρώτη φορά με την απόφαση 206/1991 του Μονομελούς Πρωτοδικείου της Ρόδου. Στην απόφαση, όμως, η ελεύθερη ένωση και ο γάμος αντιμετωπίστηκαν ενιαία (επρόκειτο για ζευγάρι που είχε 21 χρόνια σχέση ελεύθερης ένωσης και επακολούθησαν 2 χρόνια έγγαμου βίου) και έκτοτε σε μεταγενέστερες αποφάσεις δεν έχει γίνει δεκτή η αξίωση στην περίπτωση της ελεύθερης συμβίωσης. Όμως μπορεί ακόμη και σε αυτή τη περίπτωση να στηριχθεί απαίτηση του συντρόφου εφόσον αποδειχθεί η συμβολή του στην επαύξηση της περιουσίας του άλλου συντρόφου με άλλη νομική βάση όχι δηλαδή αυτή της “αξίωσης από αποκτήματα”.
Στοιχεία επικοινωνίας :
Τηλ: 0030 2103462929
Εmail: info@ialexopoulou.gr
Photos: Unsplash